Zwężenie cewki moczowej
Choroba polegająca na zmniejszeniu średnicy lub całkowitym zamknięciu światła cewki moczowej czyli drogi wyprowadzającej mocz z pęcherza moczowego. Stan ten, nieleczony, może prowadzić do uszkodzenia pęcherza moczowego i nerek. Niekiedy bywa przyczyną zatrzymania moczu czyli braku możliwości oddania moczu przez cewkę moczową co wymaga odprowadzenia moczu bezpośrednio z pęcherza moczowego – najczęściej poprzez cewnik wprowadzony przez powłoki brzucha tuż na spojeniem łonowym. W krajach rozwiniętych najczęstszą przyczyną zwężeń cewki moczowej jest działalność medyczna, w szczególności operacje urologiczne w których dostęp do operowanego narządu stanowi właśnie cewka moczowa. Z uwagi na rosnącą liczbę tychże operacji, rośnie również częstość występowania wtórnych do nich zwężeń cewki. Niekiedy zwężenie cewki moczowej powstaje bez uchwytnej przyczyny – wówczas mówimy o idiopatycznym zwężeniu cewki moczowej lub jest wynikiem wady wrodzonej lub następstw jej leczenia (np. spodziectwo). Dodatkowo wszelkie urazy krocza i złamania miednicy mogą prowadzić do zwężenia cewki.
Postępowanie diagnostyczne mające na celu określenie lokalizacji, długości i stopnia zwężenia, istotnych przy ustalaniu planu leczenia, opiera się przede wszystkim o uretrografię.
Uretrografia
Procedura radiologiczna służąca obrazowaniu budowy cewki moczowej. Opiera się na podaniu kontrastu poprzez cewkę moczową, a następnie wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego. Uretrografia pozwala na ocenę budowy cewki moczowej i wykrycie nieprawidłowości. Lekarz na podstawie zrobionego zdjęcia określić może dokładne położenie oraz stopień uszkodzenia cewki. Aplikacja kontrastu do cewki zmniejsza ryzyko jego przedostania do krwioobiegu, a co za tym idzie niepożądanej reakcji alergicznej.
Uretroplastyka klasyczna i Uretroplastyka z pobraniem błony śluzowej policzka
Uretroplastyka, to tradycyjna i najskuteczniejsza metoda leczenia zwężenia cewki moczowej. Zalecany w przypadku tzw. zwężenia nawracającego, w przypadku nieudanej uretrotomii endoskopowej lub jako procedura pierwszego wyboru u pacjentów niekwalifikujących się do zabiegu endoskopowego. Uretroplastyka klasyczna, to rekonstrukcja operacyjna cewki moczowej. Uretroplastyka z pobraniem śluzówki z policzka, to rodzaj klasycznego zabiegu polegająca na wypełnieniu ubytku błony śluzowej cewki, błoną wyciętą z policzka. Skuteczność zabiegu określa się na około 90%. Rana w jamie ustnej jest mała i szybko się goi. W cewce moczowej około dwa tygodnie po zabiegu założony jest cewnik. Przeciwskazaniem do przeprowadzenia uretroplastyki jest zakażenie dróg moczowych oraz kłopoty z krzepliwością.
Uretroplastyka po złamaniu miednicy
Zabieg stosowany u pacjentów, u których doszło do zwężenia lub zarośnięcia cewki moczowej w efekcie złamania miednicy. Jest to operacja otwarta, z dostępem poprzez krocze. Polega na wycięciu tkanek rozdzielających dwa fragmenty cewki moczowej i kolejno ich chirurgiczne zespolenie. Operację przeprowadza się po wcześniejszej uretrografii w celu potwierdzenia diagnozy, określenia pozycji i skali schorzenia. Zabieg przeprowadza się do pół roku od uszkodzenia miednicy. Uretroplastyka po złamaniu miednicy, to niezwykle skuteczny zabieg pozwalający na przywrócenie zupełnej drożności cewki moczowej.
Uretrostomia kroczowa
Zabieg ten stosowany jest w sytuacji zwężenia cewki moczowej uniemożliwiającego oddawanie moczu, kiedy inne metody operacyjne okazały się nieskuteczne. Uretrostomia kroczowa polega na zrobieniu otworu w kroczu (pomiędzy moszną, a odbytem) poprzez który aplikowany jest specjalny cewnik. Oddawanie moczu oraz wytrysk nasienia odbywać będzie się poprzez nowy kanał. Za trzymanie moczu odpowiadać będą analogiczne mięśnie co w naturalnej cewce. W celu oddania moczu należy przyjąć pozycję siedzącą i unieść mosznę. Operacja poprzedzona jest badaniem diagnostycznym o nazwie uretrografia. Uretrostomia kroczowa przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym. Procedura trwa około godziny. Ewentualne powikłania są stosunkowo rzadkie i mogą przyjmować formę krwawienia, bólu, gorączki, niedostatecznego przepływu moczu, obrzęku, czy zalegania moczu. Przeciwskazaniem dla przeprowadzenia uretrostomii są choroby skóry prącia.
Uretrostomia prąciowa
Uretrostomia prąciowa jest zabiegiem analogicznym do Uretrostomii kroczowej, z tą różnicą że nacięcie i odprowadzenie nowego kanału oddawania moczu wykonuje się na prąciu. Ten rodzaj zabiegu stosuje się w sytuacji, w której zwężenie cewki moczowej występuje w dolnym odcinku. Przeciwskazaniem dla przeprowadzenia uretrostomii są choroby skóry prącia.
Operacja zwężenia połączenia miedniczkowo-moczowodowego (H-A)
Zabieg wykonywany w przypadku zwężenia połączenia miedniczkowo-moczowodowego. Jest to element łączący nerkę z pęcherzem moczowym. Na skutek zwężenia dochodzi do zaburzeń w przepływie moczu, a nawet jego całkowitego zahamowania. Problem może mieć charakter wrodzony lub nabyty poprzez uraz mechaniczny, na skutek komplikacji pozabiegowych lub stanów zapalnych. Zabieg polega na wycięciu blokującego elementu i ponownego zespolenia. Po operacji pozostawia się cewnik na okres około dwóch miesięcy, który następnie wyciągany jest w znieczuleniu miejscowym. Przeciwskazaniem do operacji są zaburzenia krzepnięcia lub zły stan zdrowia pacjenta. Zabiegowe leczenie zwężenia połączenia miedniczkowo-moczowodowego jest stosunkowo szybkie i nie związane z większym ryzykiem. Pacjent dość szybko po operacji dochodzi do zupełnej sprawności. Bezpośrednio po zabiegu należy unikać wzmożonej aktywności fizycznej. Po usunięciu cewnika może zdarzyć się bliznowacenie miejsca rekonstrukcji i pojawić się ryzyko nawrotu zwężenia. Wówczas konieczne może być wykonanie nastepnego zabiegu.
Częściowa nefrektomia NSS
Zabieg stosowany w leczeniu nowotworu nerki, jako alternatywa dla całkowitego jej usunięcia (radykalna nefrektomia). Nefrektomia NSS polega na dokładnym wyłuszczeniu samego guza lub usunięciu części narządu. Zabieg wykonywany jest najczęściej metodą laparoskopową. Przeciwskazaniem do przeprowadzenia operacji są zaburzenia krzepnięcia krwi lub umiejscowienie guza uniemożliwiające bezpieczne dotarcie do niego narzędziami chirurgicznymi. Po operacji przez pewien czas niezbędne jest noszenie cewnika. Ewentualne (rzadkie) powikłania, to krwawienie, zakażenie, konieczność wykonywania dializ, aż do ustabilizowania się funkcjonowania narządu, zwężenie cewki moczowej po cewnikowaniu.
Prostatektomia
Zabieg polegający na operacyjnym, kompletnym usunięciu prostaty i pęcherzyków nasiennych. Wykorzystywany jest w leczeniu raka stercza. Niekiedy wycinane są również węzły chłonne otaczające prostatę. Prostatetkomię przeprowadzić można poprzez nacięcie podbrzusza, krocza lub metodą laparoskopową. Procedura pozwala lekarzowi na wizualną ocenę zajęcia tkanek okalających prostatę i podjęcia decyzji o skali ich usunięcia już w trakcie operacji. W zależności od przypadku, zabieg prowadzić może do całkowitego wyleczenia pacjenta, albo poprawy jego rokowań i długości życia.
Usunięcie polipów cewki moczowej (mięska cewkowego)
Polip cewki moczowej, to łagodna zmiana guzowata, w charakterze niewielkiego zgrubienia błony śluzowej, zlokalizowana w okolicy ujścia cewki. Schorzenie często dotyka kobiet, szczególnie w wieku okołomenopauzalnym, chociaż może wystąpić również u mężczyzn. Jest spowodowane przez nawracające stany zapalne, drażnienie okolic cewki moczowej, długotrwałe cewnikowanie. Mięsko cewkowe może powodować ból lub pieczenie w trakcie oddawania moczu, krew oraz częste parcie na oddanie moczu. Niekiedy dochodzi także do blokady w odpływie moczu, co wymaga pilnej interwencji urologicznej. Niektóre zmiany pozostają jednak bezobjawowe i mogą być wykryte podczas rutynowego badania urologicznego. Diagnostyka opiera się na badaniu fizykalnym, analizie laboratoryjnej moczu oraz obrazowym, np. ultrasonografii.
Zabieg usunięcia polipa cewki moczowej jest zasadniczo małoinwazyjny. Przeprowadzany jest najczęściej w znieczuleniu miejscowym. Polega na chirurgicznym wycięciu zmiany. Niekiedy stosuje się elektrokoagulację w celu zapobiegnięcia ewentualnemu krwawieniu.
Rekonwalescencja po usunięciu polipa cewki moczowej jest stosunkowo szybka. Po zabiegu pacjenci wracają do aktywności już po kilku dniach, choć pełne wygojenie zajmuje około 2-3 tygodnie. Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich, takich jak unikanie dźwigania czy dbanie o higienę intymną. Polipy cewki moczowej mogą odrastać, stąd ważne jest, aby pacjent stale się badał u specjalisty urologa.
Wycięcie torbieli okołocewkowej
Torbiel okołocewkowa to patologiczna zmiana w postaci wypełnionej płynem przestrzeni zlokalizowanej w okolicy cewki moczowej. Choć często pozostaje bezobjawowa, może powodować dyskomfort, ból, trudności w oddawaniu moczu, a nawet prowadzić do nawracających infekcji dróg moczowych. W przypadkach dających objawy konieczne może być chirurgiczne usunięcie zmiany.
Przed przystąpieniem do wycięcia torbieli okołocewkowej pacjent przechodzi odpowiednie badania diagnostyczne, które mogą obejmować badanie ultrasonograficzne (USG) w celu oceny wielkości i lokalizacji torbieli, badania laboratoryjne, w tym analizę moczu, w celu wykrycia ewentualnych infekcji oraz konsultację urologiczną w celu omówienia wskazań do zabiegu.
W zależności od stanu pacjenta oraz charakterystyki torbieli, zabieg może być przeprowadzony w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Wycięcie torbieli okołocewkowej to procedura chirurgiczna, która polega na precyzyjnym usunięciu zmiany oraz ewentualnym oczyszczeniu sąsiadujących tkanek. W trakcie zabiegu chirurg wykonuje niewielkie nacięcie, aby uzyskać dostęp do torbieli, po czym usuwa ją w całości, dbając o minimalizację uszkodzeń otaczających struktur.
Zabieg trwa zazwyczaj od 30 do 60 minut, w zależności od wielkości i lokalizacji zmiany. Po zakończeniu operacji miejsce nacięcia jest starannie zszywane, aby umożliwić prawidłowe gojenie.
Po zabiegu pacjent może być wypisany do domu tego samego dnia lub, w przypadku bardziej skomplikowanych zabiegów, pozostaje na krótkiej hospitalizacji. Kluczowe aspekty rekonwalescencji obejmują unikanie forsownej aktywności fizycznej przez okres wskazany przez lekarza, przestrzeganie zasad higieny okolic intymnych, stosowanie zaleconych leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, jeśli jest to konieczne, zgłaszanie lekarzowi jakichkolwiek niepokojących objawów.
Urethrocystoskopia z poszerzeniem cewki
Urethrocystoskopia z poszerzeniem cewki moczowej jest procedurą stosowaną w celu leczenia patologii układu moczowego, takich jak zwężenie cewki moczowej, nawracające infekcje czy trudności w oddawaniu moczu. Zwężenie cewki, wynikające z procesów zapalnych, pourazowych lub idiopatycznych, może prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia pacjenta. Urethrocystoskopia pozwala nie tylko na ocenę zmian patologicznych, ale także na ich skuteczne leczenie.
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, w zależności od indywidualnych wskazań. Cystoskop wprowadza się do cewki moczowej, co umożliwia wizualizację jej wnętrza oraz pęcherza moczowego. Następnie za pomocą specjalnych narzędzi stopniowo poszerza się zwężenie cewki. Procedura pozwala również na pobranie próbek do badania histopatologicznego.
Do najczęstszych wskazań do wykonania Urethrocystoskopii z poszerzeniem cewki należą: zwężenie cewki moczowej wynikające z urazu, stanu zapalnego lub po operacjach, nawracające infekcje dróg moczowych, problemy z oddawaniem moczu, ocena guzów pęcherza moczowego i zmiany strukturalne w obrębie cewki. W śród możliwych powikłań pozabiegowych, wymienia się infekcje, krwiomocz, uszkodzenie cewki moczowej. Nie są one jednak częste, ponieważ procedura jest małoinwazyjna.
Kalibracja cewki moczowej
Kalibracja cewki moczowej to zabieg, który ma na celu ocenę drożności cewki, a w niektórych przypadkach również poszerzenie jej światła, w celu poprawy przepływu moczu. Zabieg ten wykonuje się przede wszystkim wtedy, gdy pacjent ma problemy z oddawaniem moczu. Typowe objawy, które mogą sugerować konieczność kalibracji, to trudności z rozpoczęciem mikcji, słaby strumień moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza czy też całkowity brak możliwości oddania moczu. Często takie problemy są wynikiem zwężenia cewki moczowej, które może być spowodowane m.in. urazami, stanami zapalnymi, kamieniami moczowymi czy nawet wcześniejszymi zabiegami chirurgicznymi.
Przeprowadzenie zabiegu poprzedzone jest zwykle badaniami diagnostycznymi, takimi jak uroflowmetria, badanie USG czy cystoskopia. Jeśli okaże się, że cewka wymaga kalibracji, zabieg przeprowadza się w warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych – w zależności od skomplikowania przypadku.
W trakcie zabiegu urolog wprowadza do cewki specjalny zestaw narzędzi, stopniowo zwiększając ich średnicę, żeby delikatnie rozszerzyć zwężone miejsce. Całość wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu pacjent najczęściej wraca do domu tego samego dnia, ale ważne jest, żeby przestrzegać zaleceń lekarskich, np. dotyczących przyjmowania antybiotyków czy unikania wysiłku fizycznego. Możliwe powikłania po zabiegu, to infekcje, drobne krwawienia czy chwilowe nasilenie dolegliwości. Dlatego kluczowe jest, aby procedurę przeprowadzał doświadczony urolog i by pacjent skrupulatnie stosował się do zaleceń po zabiegu.
Spodziectwo - zabieg usunięcia wady wrodzonej
Spodziectwo to wada wrodzona, która dotyczy chłopców i polega na nieprawidłowym umiejscowieniu ujścia cewki moczowej. Zamiast znajdować się na szczycie prącia, ujście może być przesunięte w stronę trzonu prącia, a nawet moszny. Taka anomalia może powodować trudności w oddawaniu moczu, infekcje dróg moczowych oraz problemy w późniejszym życiu seksualnym. U dzieci jest to również istotne z perspektywy komfortu i akceptacji w grupie rówieśniczej. Zabieg przeprowadza się zazwyczaj w pierwszych latach życia – między 6. a 18. miesiącem. Operacja w tym wieku minimalizuje ryzyko powikłań i przyspiesza rekonwalescencję.
Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym i trwa od 1 do 3 godzin. Jego celem jest przeniesienie ujścia cewki moczowej w prawidłowe miejsce oraz rekonstrukcja tkanek. W zależności od stopnia zaawansowania wady, chirurg może zastosować różne techniki, np. przesunięcie skóry prącia lub wykorzystanie tkanek z innych części ciała. W niektórych przypadkach konieczne są dwie operacje przeprowadzone w odstępie kilku miesięcy.
Okres rekonwalescencji wynosi zazwyczaj kilka tygodni. Pacjent może mieć założony cewnik przez kilka dni, co ułatwia gojenie. Rodzice dziecka powinni dbać o higienę okolicy intymnej, regularnie przemywać ranę i stosować zalecone maści. Kontrole urologiczne pozwalają monitorować proces gojenia oraz ocenić skuteczność operacji.
Operacja usunięcia spodziectwa jest uznawana za stosunkowo bezpieczną, choć jak przy każdym zabiegu chirurgicznym istnieje ryzyko powikłań. Mogą to być infekcje, zwężenie cewki moczowej lub niepełna korekcja wady.
